امامزاده زيدالكبير
بناي اين امامزاده در منتهي‌اليه شرق شهرستان ابهر قرار دارد. بر اساس كتاب «منتقله‌الطالبين» نسبت شاهزاده زيدالكبير به نخستين پيشواي شيعيان جهان باز مي‌گردد. گنبد آن دو پوش، از نوع رك است و با گلوي مخروطي شكل و بلند خود، برج‌هاي آرامگاهي را تداعي مي‌كند. (سبك خاصي كه در سده‌هاي سوم و چهارم هـ .ق در معماري ايران شكل گرفت). از جمله ويژگي‌هاي اين گنبد پوشش كاشي فيروزه‌اي مزين به طرح‌هاي هندسي در سطوح خارجي و كاربندي‌هاي رنگي گچي در سطوح داخلي آن است. به دليل دخل و تصرف فراوان در طي قرون، شكل و نقشه اصلي اين بناي قديمي نا مشخص است. تنها سند مكتوبي كه مي‌توان بر اساس آن زمان تقريبي ساخت يا تعميرات سازه‌ها را مشخص كرد، قطعه شعري بر روي بدنه درِ چوبي آن است. بر اساس حروف ابجد اين قطعه شعر، تاريخ 850 هـ .ق به دست مي‌آيد.
مقبره امامزاده اسماعيل شناط
اين بناي آرامگاهي در ناحيه‌اي به نام شناط شمال شهرستان ابهر قرار دارد. بر اساس اسناد و متون تاريخي از جمله كتاب «شرح الانساب»، نسب امامزاده اسماعيل با نًه واسطه به نخستين پيشواي شيعيان جهان مي‌رسد.شكل و نقشه معماري اين مقبره بر اساس مقابر دوره صفوي است و تزييناتي در سطوح داخلي و خارجي دارد. از جمله تزيينات آن، مقرنس گچي معلقي در نماي بيروني فضاهاي چهارگانه ورودي‌ها و طاق‌نماهاي تزييني مزين به خط بنايي يا معقلي در حد فاصل هر يك از اين بخش‌ها است. نماي خارجي گنبد دو پوش اين امامزاده داراي تزيينات كاشيكاري با طرح‌هاي معقلي كلوك‌بندان حصيرباف مربع شكل است و طرح و نقش صليب شكسته يا مالت بر ساق يا گلوي گنبد قابل توجه است. با توجه به ويژگي‌هاي معماري اين مقبره، اين بنا را مي‌توان متعلق به سدة دهم هـ .ق و تزيينات آن را متعلق به دوره قاجار دانست.
بقعه امامزاده ام البنين: بقعه امامزاده ام البنين از بقعه هاي قديمي شهرستان زنجان است كه در 30 كيلومتري جنوب خاوري شهر زنجان و در روستاي سلمان كندي قرار دارد. اين بنا مزار بزرگواراني چون امامزاده ام البنين، امامزاده حسن، امامزاده ابراهيم، امامزاده طاهر و امامزاده جعفر است. كتيبه اي از نوع سنگ هاي آهكي در اين بنا وجود دارد كه تاريخ قرن هفتم هجري قمري(سال 615) را نشان مي دهد.
كشتارگاه زنجان
اين بنا در محله قديمي «توپ آغاجي»، در ضلع جنوب غربي شهر زنجان قرار دارد. اين بنا در اوايل حكومت پهلوي اول توسط اولين شهردار زنجان مرحوم علي اكبر خان توفيقي ساخته شد. اين بنا به عنوان كشتارگاه به صورت تالارهايي ساخته شد و در سال‌هاي بعد با عنوان فرهنگسرا جهت انجام امور فرهنگي مورد استفاده قرار گرفت و تغييراتي در آن بوجود آمد. از جمله عوامل تزييني بنا مي‌توان به استفاده از مصالح آجر و به كارگيري طاق و تويزه در آجرچيني طاق‌ها اشاره كرد. كشتارگاه يا فرهنگسراي زنجان در حال حاضر به عنوان ساختمان اداري مديريت ميراث فرهنگي استان زنجان مورد استفاده قرار دارد.
كوشك معين
در ميان مزرعه‌ها و باغ‌‌هاي جنوب غرب شهر زنجان، كوشك زيباي معين قرار دارد. اين بنا در اواخر دورة قاجار و اوايل دورة پهلوي توسط «معين‌النجار» ساخته شد. سبك نوين تزيين شيرواني، دودكش‌ها و ناوداني با ورقه‌هاي رنگي آهني به صورت گل‌ها و پرندگان برجسته، لمبه‌كوبي سقف، ستون‌هاي آزاد با تزيينات معقلي و در نهايت حوض سنگي زيباي مستطيل شكل با آب‌نماهاي كروي كه در اطراف آن سكوهاي حجاري شده‌اي قرار دارد، از ويژگي‌هاي معماري و تزيينات اين بنا است.
عمارت ذوالفقاري (كلاه فرنگي)
عمارت ذوالفقاري در بخشي از بافت تاريخي شهر زنجان، در محله قديمي «دالان آلتي» قرار دارد. معماري بنا ملهم از معماري غرب و آميزه‌اي از سنت‌هاي هنري و تزييني ايران در دهه‌هاي پاياني سدة چهاردهم هـ .ق است. اين عمارت توسط حسين قلي‌خان نظام العداله از سرداران جنگ هرات و از متمكنين و متنفذين ولايت خمسه ساخته شد. عمارت ذوالفقاري يا كلاه فرنگي به لحاظ معماري برونگرا و تزيينات آن در نماي داخلي شامل قاب‌بندي‌هاي گچبري شده، طرح‌هاي لمبه‌كاري چوبي زيبا و متنوع سقف با نقش‌هاي هندسي يا تلفيقي از نقوش هندسي و گياهي است. سطوح خارجي بنا به صورت يك‌پارچه مزين به انواع آجرچيني (آجرتراش ساده، نقش داور و آجر مهري) دوره قاجار است. عمارت ذوالفقاري قابل مقايسه با عمارت قوام‌السلطنه (موزه آبگينه و سفالينه‌هاي ايران) است.