نام مكان تاريخي | آرامگاه ملا عبداللّه بهابادي |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | شامل بقعهاي است كه به مزار ملّا عبدالله بهابادي، صاحب حاشيهي معروف و منسوب استاد شيخ بهايي كه وي و خاندانش 100 سال والي نجف اشرف بودهاند، ميباشد و هماكنون، به مجموعهي فرهنگي، تفريحي تبديل شده است. |
نام مكان تاريخي | رودخانهي شور |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | رودخانهي شور در شمال بهاباد با دبي متوسط 85 ليتر در ثانيه، ساليانه به طور متوسط معادل 2.68 ميليون مترمكعب به صورت زهكشي آب از منطقهي بهاباد خارج مينمايد. اين رودخانه در طول سال آب دارد و در مسير عبور خود به سمت كوير اكوسيستم جالب و ديدني خلق نموده است. در حاشيهي اين رودخانه وجود نبكا چشمانداز زيباي ديگري ايجاد نموده است. |
نام مكان تاريخي | رودخانهي شور تمبر گز |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | اين مكان در 15 فرسنگي شرق منطقهي كوير بهاباد قرار دارد و جاذبهي ديگر آن اين است كه با وجود آب شور در اين رودخانه يك چشمهي آب شيرين به اندازه يك ظرف 5 ليتري در ميان آبهاي شور فوران ميكند و بيابانگردان از آن جهت آب شرب استفاده ميكنند. |
نام مكان تاريخي | برج حاجيآباد |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | حاجيآباد، آبادي كوچكي است در نيم فرسخي بهاباد كه در مركز روستا برجي از خشت و گل به محيط بيست و پنج متر و بلندي دوازده متر بنا شده است. اين برج دو طبقه است و از طبقهي اوّل پله مارپيچي براي رفتن به طبقهي دوم و پشتبام دارد. در كمر برج به فاصلهي چهار متر از سطح زمين در كوچكي هست كه از آن به داخل برج ميرفتهاند و بر بالاي اين دريچه جاي (ريختن) آبجوش به پايين و سنگانداز به صورت پيشآمده (به مانند دماغ) تعبيه شده است. قدمت اين برج حدود 200 سال پيشبيني ميشود. |
نام مكان تاريخي | مقبرهي شيخ محمّد |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | تاريخ مدوّني درباره اين شخصيّت كه مقبرهي او زيارتگاه مردم بهاباد ميباشد مشاهده نشده و آنچه كه مشهور است ميگويند از علماي دورهي صفويّه بوده است ولي چون بهاباد در گذشتههاي خيلي دورتر در اين مكان ساخته شده بوده است، احتمالاً شيخ محمّد مربوط به دورههاي سلجوقيان يا غزنويان بايد باشد. مقبرهي نامبرده اگرچه چند سال پيش مقداري مرمّت شده است ولي اصل بنا دست نخورده باقي مانده است. |
نام مكان تاريخي | تهور (تور چاه خونه) |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | تور به اصطلاح محلي به جايي گفته ميشود كه محل جمع شدن آب باران در زمستان است و لايهاي از آهك و ماسه روي آن را پوشانده تا تبخير (در دماي 50-40 درجه) به حداقل برسد و لايهي زير آن نفوذناپذير است و تا مدت زيادي از سال ميماند و شترداران و بيابانگردان ميتوانند با كنار زدن شن از آن استفاده كنند. تور چاه خونه تنها مكان آب شيرين در آن منطقه ميباشد و اتاقكي هم با بنايي زيبا از زمانهاي بسيار دور در نزديكي آن ميباشد. |
نام مكان تاريخي | قلعهي جنّتآباد |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | اين قلعه در حوالي روستاي احمدآباد، مركز دهستان جلگه، در 12 كيلومتري بهاباد واقع شده است و هنوز حصار و چهار برج ديدهباني و نگهباني اين قلعه سالم مانده است. همچنين نمازخانههايي كه سر صفّهي زيبايي دارد و اطاقها، راهروها به سبك معماري دورهي زنديه نسبتاً مشخص است. اين قلعه حدوداً مربع شكل و ظاهراً طول هر ضلع حدود 500 متر ميباشد. |
نام مكان تاريخي | درخت كاج وحشي دهستان بنستان |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | آنچه كه در روستاي بنستان به عنوان يك اثر زيبا و تاريخي باقي مانده، تك درخت كاج وحشي است كه بنا بر نقل بزرگترها عمر اين درخت را بيش از 4000 سال تخمين ميزنند و در نوع خود بسيار كمنظير ميباشد. از جاذبههاي ديگر اين روستا ميتوان به آسياب و تنورهي بسيار قديمي روستا، معدود خانههاي باقيمانده از بافت قديمي كه با جذّابيّت خاصّي طرّاحي و احداث شده است و مكاني كه براي موزهي محلي و چايخانه سنّتي برنامهريزي شده است و مجموعهي گردشگري و تفريحي و رفاهي در دست احداث آن اشاره كرد كه ترميم اين اماكن با توجّه به پتانسيل موجود در اين روستا ميتواند زمينهساز توسعهي اقتصادي و اشتغال در اين روستا باشد. |
نام مكان تاريخي | آسياب سنگي روستاي جنّت بهاباد |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | روستاي جنّت در كوهستان كمكوييهي آسفيج واقع شده است كه از آثار قديمي و جذّاب آن ميتوان به آسياب سنگي و تنورهي آن كه جذّابيّت خاصّي در سردر آن طرّاحي شده است اشاره كرد. ترميم و راهاندازي آن با توجّه به كوهستاني زيبا، سد پرآب و جذاب حاجيآباد كمكوييه، درختان غولپيكر قديمي و ... ميتواند زمينهي توسعه گردشگري در آن منطقه باشد. |
نام مكان تاريخي | بناي تمام سنگي كمكوييه |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | اين زيارتگاه در كوه ناركي مهريز قرار دارد. بنا به اعتقاد برخي از زرتشتيان محل غيبت زر بانو شاهزاده يزدي ميباشد. وي عروس پادشاه پارس بود كه پس از ورود لشكريان اسلام به فارس رهسپار يزد ميشود و سر انجام در كوه ناركي غيب ميشود. از اين رو در اين محل كه چشمه اي جاري است بنايي ساخته ميشود و به عنوان زيارتگاه زرتشتيان مورد استفاده قرار ميگيرد. |
نام مكان تاريخي | سرو وحشي كمكوييه (سبل) |
آدرس | بهاباد |
توضيحات | از گونه درختان نادر در جهان ميباشد كه در ارتفاع بالاي 2500 متري ميرويد. اين درختان با نام محلّي (سبل) در كوههاي آسفيج بهاباد (كوه حسن كل) به صورت پراكنده يافت ميشود و طبيعت زيبايي را به منطقه داده است. روستاي سبل محلّي است كه چندين درخت تنومند از اينگونه در آن با قدمتي چند هزار ساله روييده است (در راه ارتباطي بهاباد - كوهبنان - چهار گداره) و وجه تسميهي اين درخت از آن گرفته شده است. |
نام مكان تاريخي | مسجد جامع مهريز |
آدرس | مهريز |
توضيحات | الف: مسجد جامع بغداد آباد مربوط به قرن دهم هجري است كه در سالهاي اخير مرمت شده است. دو كتيبه قديمي در ورودي مسجد و چهار قطعه كاشي ساخت قرن هشتم با خطوط مهندسي ساده و زمينه آبي نصب شده بر ديوار محراب شبستان به اندازه 37*37 سانتيمتر براي بازديدكنندگان جلب توجه ميكند. ب: مسجد جامع مهر پادين كه از بناهاي سده هشتم هجري قمري است داراي گنبد، ايوان، شبستان و منار است. منار آن بر سردر مسجد ساخته شده و با كتيبه اي از كاشي و معرق تزئين شده است. نوشته كتيبه ميرساند كه مسجد در اوايل سده هشت هجري قمري توسط محفوظ بن محمد ساخته شده است. |
نام مكان تاريخي | رباط زين الدين |
آدرس | مهريز |
توضيحات | رباط و چاپارخانه در مقياس كوچكتر از كاروانسراها ميباشد. اين رباط در حاشيه محور راه يزد به كرمان واقع شده است و از سبك معماري دوران صفوي برخوردار است. كاروانسرا از طرحي مدور كه 5 برج پيوسته آنرا محافظت ميكنند ساختمان بنا آجري و با كيفيت خوبي اجرا شده است، اتاقها، صفه هاي استراحت مسافران، شاهنشين، شتر خان و بادگير فضاي داخلي كاروانسرا را تشكيل ميدهند. در طراحي معماري فضاهاي رباط زين الدين، اعداد يك، پنج و دوازده مخلوط شده است. اعدادي كه در مذهب شيعه از احترام و تقديس بالايي برخوردارند. بناي مذكور در حال تبديل شدن به مهمانسراي سنتي مي باشد. |
نام مكان تاريخي | برج آب انبار خورميز |
آدرس | مهريز، روستاي خورميز |
توضيحات | زمان احداث دوران صفويه |
نام مكان تاريخي | كاروانسراي سر يزد |
آدرس | مهريز، سر يزد |
توضيحات | احداث اواخر صفويه ساختماني است آجري با سردري داراي شاه نشين حياتي نسبتاً كوچك و اصطبل سر پوشيده در ضلع جنوبي حياط. |
نام مكان تاريخي | قلعه خورميز |
آدرس | مهريز، روستاي خورميز |
توضيحات | اين بنا مربوط به دوره ساسانيان ميباشد و توسط شاه هرمز بن نوشيروان بنا شده است و تا يك صد سال اخير نيز مورد استفاده قرار ميگرفته است. |
نام مكان تاريخي | زيارتگاه ناركي (پير ناركي) |
آدرس | مهريز |
توضيحات | اين زيارتگاه در كوه ناركي مهريز قرار دارد. بنا به اعتقاد برخي از زرتشتيان محل غيبت زر بانو شاهزاده يزدي ميباشد. وي عروس پادشاه پارس بود كه پس از ورود لشكريان اسلام به فارس رهسپار يزد ميشود و سر انجام در كوه ناركي غيب ميشود. از اين رو در اين محل كه چشمه اي جاري است بنايي ساخته ميشود و به عنوان زيارتگاه زرتشتيان مورد استفاده قرار ميگيرد. |
نام مكان تاريخي | گلشن |
آدرس | طبس، پارك گلشن |
توضيحات | گلشن طبس به وسيله مير حسن خان، سومين حاكم طبس از سلسله خوانين نادر شاه شناخته شده است. ساختمان سردر و ديوار هاي زيبا و تاريخي آن بازگو كننده سليقه گذشتگان بر اثر زلزله سال 1357 از بين رفت و تنها طبيعت سبز از آن گذشته حرف ميزند، طبيعتي مشتمل بر 2000 نفر خرما، 2500 اصله مركبات و 500 اصله انار و ارقام مختلف مي باشد. |
نام مكان تاريخي | امامزاده حسين بن موسي الكاظم |
آدرس | طبس |
توضيحات | ساختمان اين مزار در زلزله سال 1357 ويران شد و بعد از آن ساختمان جديد در محل آن احداث شده است. ساختمان قبل از زلزله شامل چند صحن بود كه اطراف صحن ها را مقبره هاي خصوصي فرا گرفته بود. از جمله قبر بزرگي به نام خواجه شمس الدين حسين شاه با تاريخ 800 هجري قمري و مقبره عمادالملك و ميرزا ابوالقاسم خان و سردار مكرم از بني شيبان. ارتفاع گنبد روي حرم 12 متر بوده و ديوارهاي زير گنبد داراي نقاشي هايي با رنگ آبي از مناظر گوناگون مثل شكارگاه و... |
نام مكان تاريخي | ارگ حكومتي طبس |
آدرس | طبس |
توضيحات | اين ارگ داراي ساختمان ها و زير زمينهاي متعدد بود. در اطراف آن برجهاي دفاعي وجود داشت كه يكي از برجهاي آن مشهور به برج نادر ميرزا بود. اين نام به اسارت نادر ميرزا يكي از شاهزادگان زند كه حاكم مشهد بود و به دست امير محمد خان عرب زنگوبي اشاره دارد. مشهور است اين ارگ راههاي زير زميني بزرگي به خارج از قلعه شهر داشته كه سواري با اسب از داخل آنها عبور مي كرده است. در زلزله سال 1357 ساختمان هاي آن ويران شده و فعلاً به همان صورت دست نخورده باقي مانده است. |
نام مكان تاريخي | مجموعه حجت آباد وزير |
آدرس | شهرستان صدوق، كيلومتر 25 يزد تهران |
توضيحات | اين بنا در زمان ناصرالدين شاه قاجار توسط ميرزا محمد مستوفي بنا شده است و شامل باغ، عمارت، حمام، آب انبار و بازار مي باشد. محل آن 25 كيلومتري يزد به تهران مي باشد و مساحت عمارت آن 1400 متر و در 3 طبقه مي باشد. |
نام مكان تاريخي | بقعه سلطان محمود شاه |
آدرس | شهرستان صدوق، روستاي بُندَرآباد |
توضيحات | اين بنا خانقاه شيخ تقي الدين محمد (شيخداد) بوده است. از حيث نقشه ساختماني و طرز بنا به مسجد شباهت كامل دارد. در جنوب صحن آن صفه اي به طول 11 متر و در جنوب اين صفه گنبدي قرار دارد كه با كاشي هاي فيروزه رنگ شش ضلعي و حواشي معرق پوشيده شده است. در اين مجموعه محرابي به چشم ميخورد كه در دو طرف آن دو اتاق كوچك با تزئينات كاشي فيروزه اي وجود دارد. در اين بقعه آثار و قبور متعددي ديده ميشود كه محل دفن عده اي از مشايخ سلسله دارائي است. زمان احداث بنا قرن هفتم هجري قمري ميباشد. |
نام مكان تاريخي | مسجد ريگ رضوانشهر |
آدرس | شهرستان صدوق، اشكذر |
توضيحات | اين مسجد از آثار قرن نهم هجري مي باشد كه به علت هجوم ريگ، زماني طولاني زير شن بوده ولي چند سالي است كه از زير شن بيرون آمده است. در اطراف اين مسجد تپه هاي ماسه اي فراوان ديده مي شود. محراب اين مسجد با كاشي كاري معرق تزئين شده است و به فاصله كمي از اين مسجد بقاياي آثار ديوار و خانه هاي بسيار قديمي به صورت مخروبه ديده مي شود. |
نام مكان تاريخي | برج آسياب مير |
آدرس | شهرستان خاتم، شهر هرات |
توضيحات | اين آسياب متعلق به شخصي به نام مير محمد رضا بوده است كه به وسيله آب چشمه رئيسي چرخانده مي شده است و با وجود اينكه چند آسياب ديگر هم در هرات وجود داشته است اين آسياب بزرگترين و عمومي ترين آسياب بوده است و هنوز بقاياي برج آن وجود دارد كه در حال تخريب مي باشد. |
نام مكان تاريخي | قلعه ملكي |
آدرس | شهرستان خاتم |
توضيحات | قلعه ملكي در حدود 200 سال پيش احداث گرديده كه خيلي ها معتقدند توسط فرج ا... خان شهر بابكي كه عمده مالك هرات و شهر بابك بوده احداث گرديده است. زير بناي اين قلعه حدود 000/15 متر مربع مي باشد كه ساختمانهاي داخل آن سالم و قابل استفاده مي باشد. اين قلعه در فاصله 200 متري فرمانداري شهرستان خاتم قرار گرفته است. |
نام مكان تاريخي | قلعه مروست |
آدرس | شهرستان خاتم، شهر مروست |
توضيحات | قلعه اي كه بر روي ظاهراً تپه اي به ارتفاع بيش از 4 متر ساخته شده است و به نظر ميرسد كه قبلاً دو طبقه بوده كه طبقه زيرين آن تخريب شده باشد. قدمت آن به بيش از 800 سال قبل ميرسد و در وسط شهر مروست قرار گرفته و در قديم اطراف آن خندق نيز بوده است و در تاريخ 8/10/1378 به شماره 2545 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. |