پير سقا: پير سقا يكي از قطب‌هاي صوفيه و در زمره عرفا بوده است و احتمال مي رود كه كلمه پير يكي از عناوين صوفيه باشد. بناي تاريخي آرامگاه پير سقا در روستاي پير سقا و به قولي پير زاغه در 30 كيلومتري سمت باختري شهر ابهر قرار گرفته است. فرم بنا و نحوه ساخت آن حكايت از ساخت اين بنا در دوره صفويه دارد. بناي آرامگاه پير سقا ابتدا مشرف به يك واحد هشتي است كه 90/2 مترعرض و 87/1 متر عمق دارد.
آرامگاه ميرزا ابوالقاسم
در منتهي‌اليه سمت غربي شهر قديمي زنجان، آرامگاهي موسوم به مقبره ميرزا قرار دارد. «ادوارد براون» صاحب آرامگاه را ميرزا ابوالقاسم مجتهد نام برده است. او يكي از روحانيون طراز اول عصر ناصري در شهر زنجان بود و در قلع و قمع عوامل «ملا محمد علي باب» نقش به سزايي داشت. در اين آرامگاه حداقل دو شخصيت مذهبي مدفون است. «آيت‌الله محمد كاظم» پدر ميرزا و «ميرزا ابوالقاسم مجتهد» متوفي به سال 1292 هـ .ق بناي آرامگاه از دو قسمت تشكيل شده است. قسمت نخست ايوان ورودي و اتاق‌هاي جانبي آن و قسمت دوم شبستان آرامگاه است. سقف ايوان با قوس‌هاي پنج و هفت تند مزين شده است و در بالاي آن پوشش آجري ديده مي‌شود. در طرفين اين ايوان دو ستون نماي چسبيده به آن تعبيه شده است. اتاق‌هاي ايوان دو طبقه است و از سمت جنوبي راه پله‌اي دارد كه به پشت‌بام منتهي مي‌شود. قسمت دوم كه محل اصلي آرامگاه است، پشت سر ايوان احداث شده است و سقف شبستان را گنبدي با ساقة نسبتاً بلند پوشش مي‌دهد. ارتفاع ساقه گنبد زياد و نسبت به ارتفاع عرقچين نامتناسب است. روشنايي شبستان از طريق شباك‌هاي ساقه گنبد تأمين مي‌شود. بنا از آجر و تقريباً بدون تزيينات است. آرامگاه ميرزا در وسط محوطه‌اي كه دور تا دور آن ديوار دارد، قرار گرفته است. در مدخل اين محوطه سازه‌اي شبيه به مناره ايجاد شده است. اين مناره آجري ابتدا هشت ضلعي و سپس به دايره تبديل مي‌شود و در قسمت انتها با مقرنس‌هاي آجري نسبتاً زيبا مزين شده است
آرامگاه سيد محمد مجتهد
آرامگاه مرحوم سيد محمد مجتهد در اواسط خيابان نواب صفوي و در حدفاصل بازار پايين و قبرستان پايين شهر زنجان قرار دارد. سيد محمد مجتهد (متوفي به سال 1369 هـ .ق) در زمان فتحعلي‌شاه قاجار و به دستور «عبدالله ميرزا دارا» حاكم زنجان از قريه «سيردان» طارم به زنجان آورده شد تا در مسجد جامع شهر ضمن اقامه نماز جمعه و جماعت و ترويج دين، حوزه علميه را نيز داير نمايد. آرامگاه به شكل هشت ضلعي و طول اضلاع بزرگ آن 70/5 متر و طول اضلاع كوچك آن 7/3 متر است. در هر يك از اضلاع هشت گانه يك ايوان تعبيه شده است و سقف آن‌ها را قوس‌هاي پنج و هفت تند، پوشش مي‌نمايد. در ضلع شمال غربي، راه پله پشت بام تعبيه شده است. مدخل بنا در جبهه جنوبي است و در ايوان آن پركشي‌هاي زيبايي به عنوان عناصر تزييني اجرا شده است. بر فراز اين بنا گنبدي از نوع دو پوش با ساقه نسبتاً بلند استوار گشته و ساقه آن با واژه «علي (ع)» به خط كوفي معقل مزين شده است. ايوان شرقي با ديوار آجري پوشش يافته و در فضاي ايجاد شده يك قبر ديده مي‌شود. در فضاي شبستان، هفت ايوان تعبيه شده است و چهار پنجره روشنايي آن را تأمين مي‌كند. در قسمت پايين ساقة گنبد يك كتيبه سنگي با خط ثلث بدين مضمون نصب شده است: «عمل استاد مشهدي في شهر ربيع المولود سنه 1288». همچنين بر در چوبي آن قطعه شعري كه احتمالاً ماده تاريخ بنا است، حك شده است.
امامزاده كهريز سلطانيه
اين بنا در يك كيلومتري غرب محوطه تاريخي سلطانيه قرار دارد و به دليل مجاورت با قنات «كهريز» به امامزاده كهريز معروف است. اهالي محل به آن امامزاده قاسم و امامزاده عبدالله نيز مي‌گويند. بنا داراي سبك معماري متعارف مقبره‌سازي در دوره صفويه است. گوشه‌سازي براي اجراي گنبد دو جداره آن به زيبا‌ترين وجه اجرا شده است. همچنين نماي داخلي بنا كه داراي پوشش گچكاري است، محرابي در سمت جنوب و نورگيرهاي قرينه بر روي بدنه گنبد، جلوه خاصي به اين اثر بخشيده است. سنگ قبر اين آرامگاه در گنبد سلطانيه نگه‌داري مي‌شود، داراي شيوه تزييني بسيار پركاري است
امامزاده عبدالخير
اين امامزاده در غرب روستاي قروه از توابع شهرستان ابهر قرار دارد. طرح خارجي بنا عبارت از يك هشت ضلعي منظم به طول 5/5 متر و ارتفاع حدوداً دوازده متر است. در نماي هر دو ضلع، طاق‌نماهايي با قوس جناغي وجود داشت كه در تعميرات بعدي بنا، از ميان رفته‌اند. در حال حاضر در نماي شرقي، يك ايوان‌مانند و در نماهاي جنوبي و غربي، ورودي‌هايي با قوس هلالي قرار دارد. هم‌چينن گنبد دو پوش بزرگي به ارتفاع شش متر بر فراز بنا ديده مي‌شود كه در گذشته داراي تزيينات كاشي بود. بقاياي كاشي‌هاي باريك فيروزه‌اي رنگ بر روي پايه‌هاي خارجي اين مقبره، گوياي آن است كه بنا در اصل داراي نماسازي تزييني از آجر و كاشي بوده است. نماي داخلي را فضاي چهار ضلعي يا چليپايي با سه ورودي تشكيل مي‌دهد. همچنين براي اعمال پوشش اول گنبد، تزيينات زيباي كاربندي بر روي پوشش گچي وجود دارد. مقبره امامزاده عبدالخير در مجموع با بناي «مولانا حسن كاشي» در سلطانيه قابل مقايسه است و از آثار دوران صفوي به شمار مي‌رود.
امامزاده زيدالكبير
بناي اين امامزاده در منتهي‌اليه شرق شهرستان ابهر قرار دارد. بر اساس كتاب «منتقله‌الطالبين» نسبت شاهزاده زيدالكبير به نخستين پيشواي شيعيان جهان باز مي‌گردد. گنبد آن دو پوش، از نوع رك است و با گلوي مخروطي شكل و بلند خود، برج‌هاي آرامگاهي را تداعي مي‌كند. (سبك خاصي كه در سده‌هاي سوم و چهارم هـ .ق در معماري ايران شكل گرفت). از جمله ويژگي‌هاي اين گنبد پوشش كاشي فيروزه‌اي مزين به طرح‌هاي هندسي در سطوح خارجي و كاربندي‌هاي رنگي گچي در سطوح داخلي آن است. به دليل دخل و تصرف فراوان در طي قرون، شكل و نقشه اصلي اين بناي قديمي نا مشخص است. تنها سند مكتوبي كه مي‌توان بر اساس آن زمان تقريبي ساخت يا تعميرات سازه‌ها را مشخص كرد، قطعه شعري بر روي بدنه درِ چوبي آن است. بر اساس حروف ابجد اين قطعه شعر، تاريخ 850 هـ .ق به دست مي‌آيد.