بيرجند نيز از تاريخي ترين و مهم ترين مناطق استان خراسان جنوبي به شمار مي آيد. اين منطقه دربرگيرنده شاخص ترين بناهاي معماري، باغ هاي قديمي و حمام هاي تاريخي است كه قدمت بيش تر آن ها به دوره قاجاريه و زنديه بازمي گردد.
شهر بيرجند، اولين شهر در ايران است كه داراي سازمان آبرساني بوده و بنگاه آبلوله بيرجند به عنوان اولين سازمان آبرساني ايران شناخته مي شود. اين شهر همچنين دومين شهري در ايران است كه در سال 1302 و پيش از تهران، از لوله كشي آب شهري برخوردار گرديد.
مدرسه شوكتيه اين شهر، سومين مدرسه آموزش به سبك جديد، بعد از دارالفنون و رشديه تبريز است. به علت موقعيت سياسي و استراتژيك شهر بيرجند، سومين فرودگاه كشور در سال 1312 پس از قلعه مرغي و بوشهر، در اين شهر ساخته شد و تا پيش از جنگ جهاني دوم ، دو كنسولگري انگلستان و روسيه در بيرجند، مشغول فعاليت بوده اند.