دشت ها:
دراين استان دشت هاي كم وسعتي وجود دارند كه مهم ترين آنها دشت هاي ايلام،شيروان چرداول و هليلان است . دراين مناطق به علت دسترسي به آب هاي سطحي ، شهركهاي آباديهايي با تراكم بالاي جمعيت وجود دارد .دشت هاي ديگر منطقه عبارت اند از : صالح آباد ، مهران ، محسن آباد ، نصيريان ، دهلران ، موسيان و دشت عباس كه از نوع دشت هاي آبرفتي و رسوبي كنار رودخانه هستند . اغلب اين دشت ها ، خاك رسي با ضخامت زياد دارند .
در هر فصل دشتيهاي استان با توجه به موقعيت جغرافيايي آن دراري مناظر دل انگيزي ميشوند بخصوص دشتهاي واقع در مناطق گرمسيري استان كه در اواخر زمستان و اوايا بهار با طبيعت بسيار ديدني خود جذاب جمعيت بسياري است.
چشمه ها:
از ديگر منابع طبيعي كردشكري استان ايلام چشمه ها هستند كه معمولاً در دامنه ارتفاعات جريان دارند . با توجه به شرايط طبيعي تعداد چشمه ها در مناطق كوهستاني زيادتر و در نواحي جلگه اي كمتر است . ولي از تعداد واقعي چشمه ها آماري در دست نيست .معمولاً از آب چشمه به عنوان آب زراعي استفاده مي شود و چنانچه آب چشمه زياد باشد ، چشمه به طور مستقيم به باغ ها ، و مزارع هدايت مي شود بعضي از چشمه ها معمولاً به وسيلة آبراهه هايي كه در مجموع رودهاي كوچكي را تشكيل مي دهند و در اصطلاح محلي به آنها " گلال " گفته مي شود ، به منظور آبياري كشتزارها به سوي روستاها هدايت مي شوند .
مهمترين چشمه هاي استان با قابليت جذب حداقل جمعيت به قرار زير ميباشند:
چشمه آبگرم دهلران:
در فاصلة 3 كيلومتري شهر دهلران چشمة آب گرممي با خواص گوگردي قرار گرفته كه از اهميت ويژه اي برخوردار است . در چند سال گذشته هم با تجهيز آن و سرو سامان گرفتن اين آبگرم در جذب گردش هر چند اندك اقداماتي مثبت انجام گرفته است .
ديگر چشمه هاي استان:
از ديگر چشمه هاي استان ايلام ميتوان به چشمه قير دهلران اشاره كرد كه به علت عبور از سنگ هاي حاوي مواد آلي آب آن آغشته به قير است و چشمه همانطور كه از اسمش برمي آيد چشمه اي از قير طبيعي است.
همچنين در حاشيه رودخانه چنگوله در شهرستان مهران چشمه آب گرم چنگوله ، در كناره راست رود كنجانچم نيز چشمه آبگرم كنجانچم،در ساحل سمت راست رود خانه تلخاب آبگرم تنگ حمام بولي با دماي تقريبي 40 درجه سانتيگراد قرار دارند.
درياچه ها :
درياچه دوقلوي سياه گاو آبدانان:
درياچة دوگانه سياه گاو در فاصلة 8 كيلومتري سراب باغ آبدانان واقع شده است . اطراف اين درياچه را دشت ها و كوه هاي نسبتاً مرتفع فرا گرفته است . جلوه هاي بهاري و پاييزي اين درياچه جذاب و ديدني است. گلزارهاي حاشية درياچه و پرندگان وحشي آب، گردشگاه جالب توجهي را به وجود آورده اند.
درياچه سد ايلام:
سد ايلام كه در سالهاي اخير با هدف اصلي تامين اب شرب شهر ايلام به بهره برداري رسيده است در كليه فصول سال به خصوص بهار و تابستان مملو از جمعيتي است كه به قصد كذراندن اوقات فراغت خود اين محل زيبا راانتخاب ميكنند.
با وجود اينكه هيج كونه امكانات و يا خدماتي در حاشيه سد انجام نمكيرد ولي اين امر مانع از هجوم مردم به اين منطقه نشده
پاركهاي طبيعي :
موقعيت كوهستاني ، تنوع آب و هوا ، بالا بودن مقدار نزولات جوي و ديگر خصوصيات طبيعي باعث شده كه استان ايلام از جنگل طبيعي پوشيده شده باشد هر چند به مرور زمان از تراكم و وسعت اراضي جنگلي استان كاسته شده ، لكن در حال حاضر نيز باقي ماندة جنگل هاي استان نسبت به برخي از استان هاي كشور قابل توجه است و چشم اندازهاي زيبايي از طبيعت استان را به نمايش مي كذارد . در گذشتة نه چندان دور ، اين استان داراي جنگل هاي وسيع و متراكم با درختان تنومند در مناطق كوهستاني و بيشه شمالي استان مي توان مشاهده كرد كه عمدتاً از گونة بلوط هستند.نواحي جنگلي استان علاوه بر زيبائي هاي طبيعي ، دو نوع محصول سقز و كتيرا نيز دارد كه درآمد قابل توجهي براي مردم بومي به بار مي آورد. مساحت جنگل هاي استان را حدود 500 هزار هكتار تخمين مي زنند .
انواع گونه هاي درختي آن عبارتند از : پسته كوهي ، كيكم ، زالزالك ، بادام كوهي ، زبان گنجشك ، شِن ، انجيركوهي ، ارغوان ، گيلاس وحشي ، مورد ، كُنار و ارژن (ارجن ).
مهم ترين مكانهاي تفريحي جنگلي موجود در استان عبارتند از :
پارك جنگلي چقاسبز « چقا جنگيه» :
پارك جنگلي چقا سبز يكي از فضاهاي زيبا و دلنشين ايلام است كه شرايط طبيعي مناسبي را جهت گذران اوقات فراغت مردم فراهم آورده است . در مجاورت اين پارك جنگلي كه حدود 4000 هكتار وسعت دارد ، محل دائمي نمايشگاه ها و يك شهر بازي با تأسيسات مربوطه احداث شده است . در ميان اين جنگل انبوه كه از درختان بلوط ، پسته ، زالزالك و انواع گونه هاي گياهي پوشيده شده است ، درختاني همچون كاج و سرو ، اقاقيا، ارجن ، بادام كوهي و گردو كاشته شده است . اين پارك جنگلي پرندگان كمياب و زيبايي مانند بوتيمار نيز دارد. فضاي اين پارك از شرق به غرب به بزرگراه امام حسين ( ع) و فرودگاه و از جنوب به دره دَزوَن كوه چاله سيه و هر قوتگه منتهي مي شود.
درة ييلاقي هفتاو ميشخاص « هفت آب »:
درة پرآب و درخت و مصفاي ميشخاص از روستاي جعفر آباد در فاصلة 30 كيلومتري ايلام شروع شده و تا ارتفاعات طولاب كه در آن جنگل و باغ در هم آميخته اند ، ادامه مي يابد . درختان گردو ، انواع ميوه ها ، چندين روستا در مسير ييلاقي دره با مردماني فعال و مهربان ، سرچشمه هاي خروشان چشمه ساران متعدد ، نزديك بودن اين درة ييلاقي با تفريح گاه جنگلي گاوز و مزارع متنوع آن باعث نشاط و علاقه در بازديد كنندگان از محل مي گردد . در دو كيلومتري اين دره ييلاقي و در طول مسير جادة اصلي ايلام به دره شهر جنگل انبوه و زيباي مله پنجاو ، زيبايي خاصي به اين مجموعه بخشيده است . درة ييلاقي هفتاو ميشخاص با باغات و مزارع يكي از مناطق سرسبز و ديدني و پردرآمد استان ايلام مي باشد كه محصولات آن كيفيت مطلوبي دارند و در داخل و خارج استان به فروش مي رسد و باعث رونق اقتصادي منطقه مي گردد .
گردشگاه ييلاقي خوران ايوان:
اين گردشگاه كه چشمه آبي زلال و درختاني كهنسال و قديمي دارد ، هر سال پذيراي ده ها هزار نفر دانش آموز در فصل تابستان است . اين گردشگاه با امكانات تفريحي و گردشگري جالب توجه يكي از زيباترين و بهترين گردشگاه هاي استان ايلام است كه در فاصلة 7 كيلومتري شهر ايوان قراردارد .
تفريحگاه جنگلي ششدار:
اين تفريحگاه در 5 كيلومتري شهر ايلام و در كنار كوه قلاقيران در مسير جاده ايلام – كرمانشاه واقع شده و از شاخص ترين تفريحگاه هاي استان محسوب مي شود .
اين ناحية تفريحي به خاطر مجاورت با شهر ايلام و نزديكي به يكي ديگر از تفريحگاه هاي زيباي طبيعي به نام منجل ، مورد استفادة وسيع مردم و دوستداران طبيعت به ويژه درايام فصول بهار و پاييز قرار مي گيرد . در حد فاصل بين اين تفريحگاه و ناحية منجل ، چشمه سارها و باغات زيباي سلطان آباد قرارگرفته است . كوه معروف قلاقيران كه از آن به عنوان نماد شهر و استان ايلام ياد مي شود دراين ناحيه قرار دارد .
تفريحگاه جنگلي تنگ دالاو:
اين تفريحگاه در مسير جادة اسلام آباد – ايلام در فاصلة 25 كيلومتري شهر ايلام قرار گرفته و داراي جنگل هاي انبوه بنه ، زالزالك و بلوط و چشمه طبيعي آب مي باشد .
تفريحگاه دالاو از وسعت قابل توجهي برخوردار است و با توجه به مجاورت با ارتفاعات طبيعي و تفريحي و شكارگاه هاي منطقه و ييلاقي بودن آن ، در بهار و تابستان مورد استفاده دوستداران و مشتاقان زيبايي هاي طبيعت قرار مي گيرد.
تفريحگاه تجريان:
تفريحگاه زيبا و جنگلي تجريان درفاصلة 20 كيلومتري شهرايلام در مسير چوار – مورت و بولي قرار دارد و داراي چشمه هاي آب زلال مي باشد . اين تفريحگاه در مجاورت تنگ زيباي موسوم به تنگ بهشت واقع شده است . و با توجه به اقليم و آب و هواي منطقه از فصل زمستان تا بهار مورد استفاده قرار مي گيرد .
تفرجگاه گلم زرد و گره چكا:
تفرجگاه گلم زرد و گره چگا در فاصلة 60 كيلومتري ايلام و در مسير صالح آباد واقع شده است . اين تفرجگاه زمستاني به دليل آب و هواي مساعد ، سرسبزي و زيبايي هاي طبيعي مورد استفاده مردم ايلام و دوستداران طبيعت قرار مي گيرد . اين تفرجگاه در مجاورت دشت وسيع و زيباي دشتلك قراردارد كه جذابيت هاي آن را دو چندان مي كند.
تفرجگاه كلم بدره:
اين تفرجگاه ييلاقي درفاصلة 70 كيلومتري ايلام درة كلم ( حدفاصل ايلام – بدره ) قراردارد. وجود باغات ، گونه هاي مختلف گياهي و رودخانة پرآبي كه از دامنة كبيركوه سرچشمه مي گيرد ، اين منطقه را به يكي از زيباترين مناطق ساخته است.
زمان استفاده از تفريحگاه كلم بدره ، تمام فصول سال و به ويژه فصل تابستان است و عمدة مراجعين آن را اهالي شهرهاي نزديك استان تشكيل مي دهد.
تفريحگاه جنگلي تنگ ارغوان (تنگ قوچعلي):
اين تفريحگاه تقريباً در فاصله دو كيلومتري شهر ايلام در كنار تونل جديد آزادي واقع مي باشد.
وجود جنگل انبوه بلوط دردو سمت جاده و تيغه هاي سنگي و زيباي كوهستان و گردشگاههاي مناسب و درختان ارغوان در طول تنگه و تركيب رنگها در نظام طبيعي و مراتع پرپشت و گونه هاي نادر گياهي مانند گون – طويلك – قارچ و استفاده از گياهان معطر در محدودة اين تنگه و ارتفاعات ييلاقي آن در مسير گز گردكان و سورگه صنعت زنبورداري رادر تهيه عسل ناب ايلامي رونق بخشيده است.
ساير گردشگاه هاي جنگلي برحسب شهرستانهاي استان
شهرستان ايلام :
تفرجگاه هاي جنگلي مله پنجاو ، حاجي بختيار و آبزا ، منجل و ميان تنگ .
شهرستان مهران :
تفريحگاه جنگلي كنار سد مهران و رودخانه كُنجانچم در 6 كيلومتري صالح آباد .
شهرستان شيروان چرداول :
مناظر زيباي تنگ قير در چرداول . چشم اندازهاي كشتزارها و شاليكاري هاي پيرامون شهرهاي شيروان و چرداول .
شهرستان آبدانان :
مناظر طبيعي و تفريحگاه سهراب
مناظر طبيعي كوه اناران
شهرستان دره شهر :
چشم اندازهاي طبيعي كبيركوه و مناظر كنار رودخانه سيمره و همچنين مناظر طبيعي كوه اناران .
موزه كلمه‌اي يوناني است كه از موزيون (Mouseion) به معناي مجلس فرشتگان الهام گرفته است. به طور كلي موزه به مجموعه‌اي از آثار و اشيايي اتلاق مي‌شود كه در محل يا عمارتي نگه‌داري و در معرض نمايش گذاشته شوند . موزه‌ها از معدود مراكز حافظ يادگاران نسل گذشته و در حقيقت فرزندان هنر و تاريخ هستند. هر يك از اشياء داخل موزه در عين بي زباني به هزار زبان سخن مي‌گويند زيرا اسناد معتبري از هنر، فرهنگ و تاريخ را ارايه مي‌دهند. هر شيئ و اثر به نمايش گذاشته شده در موزه يا نمايشگاه زبان حالي دارد و با بيننده‌اش ارتباط برقرار مي‌كند با تعمق و تفكر ميتوان زبان حال اين آثار را دريافت و از ديدگاه‌هاي مختلف آن را بررسي نمود.يكي از مهمترين وظايف يك موزه برقرار كردن ارتباط فرهنگي بازديد كننده با شيئ به نمايش درآمده است. در حقيقت بايد كوشيد تا همان ارتباط و حسي را كه بين خالق يك اثر و خود وجود داشته به نوعي ديگر به بازديدكنندگان منتقل نمود كه اين امري دور از دسترس نيست
موزه هاي موجود در استان خوزستان شامل :
موزه شوش
هسته اوليه شهر شوش در تپه آكروپل شكل گرفت كه اكنون جزيي از مجموعه تپه هاي چهارگانه (آكروپل، آپادانا، شهر شاهي و شهر صنعتگران ) تشكيل دهنده لايه هاي تمدني شوش از هزاره پنجم پيش از ميلاد مسيح تا قرن دوازدهم بعد از ميلاد ( قرن 6 هجري قمري ) محسوب مي شود.در سال 1345 هجري شمسي ساخت موزه شوش جهت نمايش آثار بدست آمده در طول قريب 160 سال كاوشهاي باستانشناسي شوش درون باغ با صفايي با زيربناي 550 مترمربع به اتمام رسيد و بعدها با اضافه كردن 2 سالن به 4 سالن قبلي به فعاليت خود ادامه داد.
در سال 1359 با شروع جنگ تحميلي موزه تعطيل مي شود. در طي اين مدت يكبار تعمير و بطور غيررسمي به فعاليت ادامه داده ولي بعد از مدتي مجدداً تعطيل مي گردد. تعميرات كلي موزه وافزايش متراژ بنا ( اضافه شدن دو سالن جنبي ) از سال 1377 شروع شد و اينك موزه با اشياء متنوعي از هزاره پنجم پيش از ميلاد تا دوران قاجار و آجرنوشته ها در شش سالن آماده نمايش مي باشد. باغ موزه شوش نيز با مساحتي معادل 8هزار متر مربع در جوار محوطه تاريخي شوش واقع شده است كه پس از افتتاح موزه در خرداد ماه 1383 براي رفاه بيشتر بازديد كنندگان داخلي و خارجي نياز به احياي كامل داشت .
اين پروژه با اعتباري معادل يك ميليارد و دويست ميليون ريال آغاز گرديد كه در سال 86 به طور رسمي افتتاح شد و اكنون به عنوان يكي از مهمترين موزه هاي روباز كشور منصوب مي شود .
موزه هفت تپه
ساختن موزه هفت تپه در سال 1339 توسط دكتر عزت الله نگهبان آغاز و در سال 1352 پايان يافت. اين ساختمان با الهام از سبك معماري بومي، متناسب با شرايط اقليمي و با برداشتي از سبك معماري ايلامي آن دوران ساخته شده، تا محلي براي نمايش آثار بدست آمده از كاوش ها براي عموم مردم، بازديدكنندگان و علاقه مندان باشد.
نمايشگاه موزه شامل 2 بخش است. دربخش اول پوسترهاي مربوط به فعاليت هاي پژوهشي پايگاه چغازنبيل و هفت تپه نمايش داده شده و بخش دوم به اشياء بدست آمده از حفاريهاي دكتر نگهبان و حفاريهاي انجام شده اخير در محوطه هاي هفت تپه و ابوفندوا اختصاص دارد. اين اشياء از نظر تاريخي مربوط به اواسط هزاره دوم ق . م بوده و نمونه اي از آنها شامل اشياء سفالي ( تابوتهاي سفالي، خمره سفالين، گور خمره، كوزه ، تنگ هاي سفالي با كف دكمه اي )، پيكرك ها و مجسمه ها (مجسمه نوازندگان، الهه باروري )، اشياء فلزي ( پيكانهاي مفرغي، اسكنه و مغار مفرغي، دكمه هاي مفرغي)، اشياء سنگي ( تيغه هاي سنگي، هاون، پاشنه سنگي در ) گل ميخ لعابدار، آجرنوشته ها و گل نوشته ها ( مربوط به چغازنبيل و هفت تپه )، ماكت هاي مربوط به محوطه تاريخي چغازنبيل و غيره مي باشد.
موزه آبادان
موزه آبادان يكي از موزه هاي قديمي ايران است. اين موزه در سال 1338 با مجموعه آثاري از دوره ماقبل تاريخي و آثاري از دوره هاي متأخر تا دوره قاجاريه و نيز آثاري هنرمندان كارگاههاي هنرهاي سنتي افتتاح شد. در برپايي اين موزه مرحوم علي هانيبال مساعدت بسيار نمود. ساختمان موزه با الهام از معماري سنتي ايران شكل گرفته است. اين ساختمان داراي گنبد به ارتفاع 22/5 متر است كه متأثر از گنبد مقبره دانيال نبي شوش است.
موزه آبادان در يك طبقه و داراي يك تالار اصلي و دو تالار جنبي است. تالار اصلي، محل نمايش آثار دائمي موزه از جمله آثار بدست آمده از شوش ( هزاره اول ق. م ) و آثار دوره صفوي و قاجاري است همچنين آثار مردم شناسي و پوشاك سنتي مردم خوزستان نيز در بخش ديگري از موزه به نمايش گذاشته شده است.
موزه مردم شناسي دزفول
موزه مردم شناسي دزفول در حمام كرناسيون كه از بناهاي اواخر دوران زنديه واوايل قاجاريه مي باشد دائر گرديده و در محله اي با همين نام قرار دارد. معماري زيباي حمام كرناسيون براي هر بيننده اهل ذوقي چشم نواز و ديدني است. موزه از بخشهاي مختلفي تشكيل و سعي شده ويژگي هاي فرهنگي و مردم شناختي مردم دزفول به نحو زيبايي به نمايش گذاشته شود.ورودي موزه شامل نمايش يك حمام قديمي و مشاغل وابسته به آن مانند جاجيم بافي، نمدبافي، خراطي، آهنگري و مسگري و نيز نمايش يك خانه قديمي در دزفول است.كشاورزي سنتي دزفول را در ورودي گرم خانه حمام مي بينيم و در بخشهايي مباني گرمخانه نسخه هاي خطي، اسناد و مدارك مالي واشياء و زيورآلات در معرض ديد قرار دارد و در انتهاي گرمخانه نيز مراسم سنتي عروسي دزفول به نمايش گذاشته شده است.
موزه مردم شناسي بهبهان
موزه بهبهان در سال 1384 در دو بخش باستان شناسي و مردم شناسي افتتاح گرديد. موزه داراي يك تالار بزرگ و سه تالار كوچك مي باشد. در تالار بزرگ گوشه هايي از زندگي، آداب و رسوم و حرفه هاي سنتي به نمايش گذاشته شده است از قبيل مراسم عروسي، كشاورزي، عبابافي و ...
در تالار دوم گوشه اي از يك خانه سنتي نشان داده شده است. در تالار سوم اشياء مردم شناسي و زيورآلات زنانه قرار دارد و آخرين تالار شامل نسخ خطي و سكه هاي مربوط به ادوار مختلف و اشيايي از تمدن ايلام مي باشد.
گفتني است : موزه اسناد و مدارك تاريخي در آبادان و موزه منطقه اي در اهواز از جمله موزه هاي در استان خوزستان مي باشد كه در حال حاضر موزه هاي نامبرده مراحل اجرايي را سپري مي كنند .
موسيقي
خوزستان س‍رزم‍ي‍ن چ‍‍ه‍‍ار فصل ، م‍ي‍ن‍ي‍‍ات‍ور تنوع ق‍وم‍‍ي در كشور است كه محل ت‍لاق‍‍ي ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ي مختلفي است كه در عين ت‍‍اث‍ي‍ر پ‍ذي‍ر‌ي م‍ت‍ق‍‍اب‍ل ، ه‍ري‍ك نمود خ‍‍اص خود را ح‍ف‍ظ ك‍رده اند. موسيقي نيز يكي از ش‍‍اخ‍ص‍‍ه‍‍ا‌ي م‍‍ع‍رف اين ق‍وم‍ي‍ت‍‍ه‍‍اس‍ت كه در هر منطقه و ق‍وم‍ي‍ت از استان ، ص‍ورت ويژه اي دارد. در مناطق ع‍رب ن‍ش‍ي‍ن و در ميان ق‍وم ع‍رب ، موسيقي بيشتر م‍ت‍‍اث‍ر از م‍ق‍‍ام‍‍ه‍‍ا‌ي ع‍رب‍‍ي و ش‍ب‍‍ا‌ه‍ت خاصي به موسيقي م‍ق‍‍ام‍‍ي جنوب ع‍ر‌اق دارد. درم‍ي‍‍ان ق‍وم بختياري موسيقي ج‍‍اي‍گ‍‍اه خاصي دارد و در آي‍ي‍ن‍‍ه‍‍ا‌ي ش‍‍اد‌ي و م‍‍ات‍م ، نوازندگان س‍‍از‌ه‍‍ا‌ي محلي ح‍ض‍ور‌ي م‍ش‍‍ه‍ود دارند. موسيقي بختياري مانند ديگر موسيقي هاي محلي از س‍‍ادگ‍‍ي خاصي برخوردار است ام‍‍ا وج‍ه ت‍ش‍‍اب‍ه و ت‍ف‍‍اوت‍‍ه‍‍ا‌ي زي‍‍اد‌ي با ديگر موسيقي هاي محلي دارد. م‍‍ه‍م‍ت‍ر اينكه س‍‍اخ‍ت‍‍ار موسيقي بختياري با موسيقي سنتي نيز ت‍ف‍‍اوت چ‍ش‍م‍گ‍ي‍ر دارد. وج‍ه ت‍ش‍‍اب‍ه آن با ديگر موسيقي هاي محلي در س‍‍ادگ‍‍ي ن‍‍غ‍م‍‍ات و استفاده از دس‍ت‍گ‍‍ا‌ه‍‍ه‍‍ا و م‍‍اي‍ه هاي اي‍ر‌ان‍‍ي است و ت‍ف‍‍اوت آن از نظر نوع گ‍وي‍ش و ش‍ي‍وه ق‍ر‌ائ‍ت آو‌از‌ه‍‍اس‍ت . خ‍و‌ان‍ن‍ده نيز در س‍‍اخ‍ت‍‍ار موسيقي بختياري ح‍‍ائ‍ز اهميت است به طور‌ي كه بعد از م‍ق‍دم‍ه موسيقي توسط ن‍و‌ازن‍ده ، اين ص‍د‌ا‌ي خ‍وش آو‌از است كه س‍‍اخ‍ت‍‍ار موسيقي را نشان داده و ت‍ك‍م‍ي‍ل مي كند. گ‍روه خ‍و‌ان‍‍ي نيز در موسيقي بختياري قابل توجه است زيرا بسياري از ق‍ط‍ع‍‍ات ش‍‍اد "دو‌ال‍ل‍‍ي " توسط خ‍و‌ان‍ن‍ده گ‍روه ك‍ر اج‍ر‌ا مي شود و م‍‍ع‍م‍ولا خ‍و‌ان‍ن‍دگ‍‍ان گ‍رو‌ه‍‍ي ق‍ط‍ع‍ه ش‍‍ع‍ر كوچكي را م‍‍اب‍ي‍ن هر ب‍ي‍ت يا م‍ص‍ر‌ع ت‍ك‍ر‌ار مي كنند. به ه‍رح‍‍ال بايد اشاره كرد كه گوشه هايي نيز درم‍وس‍ي‍ق‍‍ي بختياري ه‍م‍‍ان‍ن‍د گوشه اول ودوم خ‍س‍روش‍ي‍ري‍ن وج‍ودد‌ارن‍د كه ك‍‍ام‍لا با م‍ق‍‍ام‍‍ه‍‍ا‌ي موسيقي سنتي م‍‍ان م‍ت‍ف‍‍اوت است . انواع موسيقي بختياري شامل آ‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا و آو‌از‌ه‍‍ا‌ي ش‍‍اد دو‌ال‍ل‍‍ي ،موسيقي چ‍پ يا ع‍ز‌ا،موسيقي ح‍م‍‍اس‍‍ي ،موسيقي ت‍‍غ‍زل‍‍ي يا ع‍‍اش‍ق‍‍ان‍ه ، موسيقي گ‍ون‍‍اگ‍ون (شامل موسيقي ب‍‍ارش ب‍‍ار‌ان ،ب‍رزگ‍ر‌ي ،خ‍رم‍ن ك‍وب‍‍ي ،لالاي‍‍ي ، ك‍وچ و...است . د‌ه‍ل (يك س‍‍از ك‍وب‍ش‍‍ي اس‍ت‍و‌ان‍ه اي شكل كه با چ‍وب خ‍ي‍زر‌ان ن‍و‌اخ‍ت‍ه مي شود)، ك‍رن‍‍ا(KARNA )،س‍رن‍‍ا(SORNA) ون‍‍ي ش‍ي‍ت (NEYSHIT )، ن‍‍ي هفت ب‍ن‍د وك‍م‍‍ان‍چ‍ه از س‍‍از‌ه‍‍ا‌ي محلي مورد استفاده در موسيقي بختياري است . در زم‍ي‍ن‍ه موسيقي ش‍وش‍ت‍ر‌ي و دزف‍ول‍‍ي (ش‍م‍‍ال استان ) نيز بايد گ‍ف‍ت كه موسيقي اين منطقه نيز مانند موسيقي هاي محلي ايران ب‍رپ‍‍اي‍ه موسيقي آو‌از‌ي شكل گرفته است و نمود ع‍ي‍ن‍‍ي آن را مي توان درم‍ر‌اس‍م ت‍‍ع‍زي‍ه ، عروسي و ك‍‍ار ديد. شهرهاي دزفول و شوشتر به خاطر ب‍‍اف‍ت فرهنگي خود كه بيشتر رن‍گ و ب‍و‌ي م‍ذ‌ه‍ب‍‍ي در‌آن مشاهده مي شود ن‍م‍‍ي ت‍و‌ان‍س‍ت‍ه موسيقي س‍‍از‌ي را به س‍‍ادگ‍‍ي پ‍ذي‍ر‌ا باشد به همين دليل اس‍‍اس س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ي‍ق‍ي‍‍اي‍‍ي اين دو شهر را بايد درم‍وس‍ي‍ق‍‍ي آو‌از‌ي ج‍س‍ت‍ج‍و كرد. درم‍وس‍ي‍ق‍‍ي اين دو منطقه ب‍ي‍ش از 50 گوشه آو‌از‌ي بوده است كه اكنون كمتر ك‍س‍‍ي تمام اين گوشه ها را به خاطر دارد.س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ي‍ق‍‍اي‍‍ي اين گوشه ها م‍ب‍ت‍ن‍‍ي بر موسيقي ك‍ن‍ون‍‍ي ايران است با ان‍دك‍‍ي ت‍‍غ‍ي‍ي‍ر در اد‌ا‌ي ت‍زي‍ي‍ن ها و ت‍ح‍ري‍ر‌ه‍‍ا به گونه اي كه خ‍و‌ان‍ن‍دگ‍‍ان دزفول و شوشتر ل‍‍ه‍ج‍ه خاصي درخ‍و‌ان‍دن آو‌از‌ه‍‍ا‌ي اين منطقه دارند. اش‍‍ع‍‍ار آو‌از‌ه‍‍ا‌ي اين منطقه اغلب م‍ض‍‍ام‍ي‍ن‍‍ي زم‍ي‍ن‍‍ي دارند ولي اين اش‍‍ع‍‍ار س‍‍اده داراي چ‍ن‍‍ان حسي است كه ن‍‍اخ‍ود‌آگ‍‍اه ان‍س‍‍ان را به سوي ب‍زرگ‍‍ي م‍‍ع‍ب‍ود و ع‍ظم‍ت ع‍ش‍ق ر‌ه‍ن‍م‍ون مي س‍‍ازد. در دوران قاجار با ب‍‍از شدن پ‍‍ا‌ي برخي نوازندگان دزف‍ول‍‍ي و ش‍وش‍ت‍ر‌ي به تهران و ف‍ر‌اگ‍ي‍ر‌ي ردي‍ف موسيقي ايران س‍‍از و موسيقي س‍‍از‌ي و‌ارد اين دو شهر شد. با ورود موسيقي س‍‍از‌ي ب‍وي‍ژه ت‍‍ار، ن‍ق‍ش موسيقي و استفاده از س‍‍از ت‍‍ار رن‍گ و رونق خاصي به موسيقي آو‌از‌ي اين منطقه داد و رف‍ت و آم‍د نوازندگان ب‍زرگ‍‍ي از اين شهر به م‍ح‍‍اف‍ل موسيقي تهران باعث به وج‍ود‌آم‍دن يك رپ‍رت‍و‌ار موسيقي س‍‍از‌ي براي اين منطقه شد كه شامل ق‍ط‍ع‍‍ات چ‍‍ه‍‍ارم‍ض‍ر‌اب ، رن‍گ ، پيش درآمد و ت‍ص‍ن‍ي‍ف مي ب‍‍اش‍ن‍د. س‍‍از‌ه‍‍ا‌ي ر‌اي‍ج موسيقي اين منطقه در و‌ه‍ل‍ه اول ت‍‍ار وس‍پ‍س س‍رن‍‍ا، د‌ه‍ل ، ن‍‍ي ج‍ف‍ت‍ه و د‌اي‍ره است و با توجه به ه‍م‍س‍‍اي‍گ‍‍ي اين منطقه با ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ي م‍ج‍‍اور، بعضي از گوشه ها وق‍ط‍ع‍‍ات درب‍ي‍ن دو فرهنگ م‍ج‍‍اور مانند ش‍وش‍ت‍ر‌ي دزف‍ول‍‍ي وب‍خ‍ت‍ي‍‍ار‌ي اش‍ت‍ر‌اك دارند.